- Најпрвин да ве прашам, дали почнавте со тренинзи во вашето доџо, со оглед на тоа што протоколите за заштита од коронавирусот не дозволуваа користење на вежбалните до 1. јули?
Доџото во „Рударски Институт“ е се уште затворено, меѓутоа во класичните јапонски боречки вештини се вели дека Доџо може да биде секој простор што се користи за телесно и ментално усовршување. Па така, се прилагодивме на ситуацијата и вежбаме во природа, на отворен простор. За жал, тренинзите кои ги одржуваме на отворено се наменети само за возрасните, додека за дечињата се уште не сме подготвени да го преземеме ризикот, поради големите последици со кои би можеле да се соочиме доколку некое детенце „не дај боже“ се разболи. Но би сакал тука да го споделам и моето лично мислење. Според мене, штетите по здравјето на најмладите, гледано долгорочно, ќе бидат далеку поголеми поради карантинот односно нивната неактивност, отколку поради самиот вирус. На тие млади тела очајно им треба движење, зголемен доток на кислород во крвта, многу сончеви зраци, меѓусебно дружење. Не сум сигурен дали некој воопшто може да разбере што значи да држиш дете во затворен простор и да го шеташ со маска на улица.
- Дали се обидовте да предавате он-лајн часови? Тоа како да стана мода во последниве месеци.
Да бидам искрен, се обидов, иако тоа беше целосно спротивно на моите убедувања и на тоа што јас сум го застапувал во текот на мојата кариера како боречки уметник. Се обидов, меѓутоа брзо прекинав, не можејќи да се борам против фактот дека боречките вештини бараат целосна интеракција меѓу две индивидуи, која треба да произведе физички и ментален отпор на вашите намери и движења. Боречките вештини подразбираат контакт и соочување со свеста и со телото на противникот и само на тој начин можеме да се подготвиме за животните препреки кои ќе не следат низ текот на животот. Тоа е посебна филозофија, со која не би сакал да ги заморувам Вашите читатели.
- Во просторијава во која разговараме и која вие ја нарекувате работен простор, забележувам дека на полиците имате стотици книги напишани на разни јазици, а кои се однесуваат на класичните јапонски боречки вештини. Дали сите ги имате прочитано?
Некои сум ги прочитал само еднаш, додека некои од нив и по десетина пати. Знаете, секоја добра книга е напишана на начин што ве тера повторно да ја препрочитувате и при секое ново читање да забележувате дека нешто сте пропуштиле при претходното. Јас тоа го велам „читање меѓу редовите“, кои се забележуваат само доколку Вашето знаење се зголемува. Меѓутоа со една работа мораме да бидеме „ на чисто“. Читањето книги не ве прави добар боречки уметник. Вие можете да станете врвен познавач и ерудит, меѓутоа добриот боречки уметник се препознава преку движењето на телото.
- Пред некое време зборував со еден заеднички пријател кој ми кажа дека вие сте еден од ретките експерти за јапонски боречки вештини во Македонија и дека сте многу почитуван во боречкиот свет дури и во светски рамки. Дали сте задоволен од односот на државата кон вас?
Заедничкиот пријател очигледно претерал во своите изјави во однос на моите кфалификации. Јас не знам што значи да бидеш експерт во некоја област, меѓутоа знам дека себе си се доживувам како ученик кој уште долги години ќе трага по вистината и по Патот на учителите кои ги пренесувале јапонските боречки вештини на следните генерации.
Што се однесува до односот на државата кон боречките уметници, јас и порано сум изјавувал, а истото мислење го делам и сега. Нашата земја има многу поважни работи кои ја измачуваат и енергијата треба да се насочи кон подобрување на здравството и образованието, како и кон градење на добра инфраструктура. Ние кои имаме улога да ги подучуваме младите на една психофизичка диспиплина, самите ќе се снаоѓаме и ќе изнаоѓаме решенија и начин како да го пренесеме нашето знаење на следната генерација. Се што треба државате да помогне – е да не ни одмогнува во нашата благородна мисија да создадеме здрава и силна младина која еден ден ќе ја постави оваа земја на здрави темели. Силно сум убеден дека боречките вештини допринесуваат во изградбата на цврсти, непоколебливи и чесни карактери.
- Дали соработувате со други клубови во државата, имајќи го во предвид фактот дека вие сте единствениот учител за класични јапонски боречки вештини во Македонија?
Фактот дека моето Доџо е единственото во земјава каде што можат да се вежбаат класични јапонски боречки вештини воопшто не ме ограничува да соработувам со другите клубови. На крајот на краиштата и модерните јапонски боречки вештини и спортови потекнуваат од класичните, така што имаме силна основа тие допирни точки уште повеќе да не зближат. Соработката не е на ниво кое што заслужува да биде, но се надевам дека во следните години оваа ситуација ќе се промени.
- Имам впечаток како да не сте заинтересирани да се претставите пред јавноста, како да не сакате да го промовирате тоа што го работите и предавате?
Мислам дека не сте во право. Сакам да го преставам тоа што го работам и го предавам, меѓутоа немам желба да се само-промовирам. Од една страна и не гледам никаква причина за себе-промоција, бидејќи поднебјето во кое сме родени и во кое живееме може единствено да ми донесе непријатности доколку отскокнувам од останатите во било што. Јас премногу го сакам и го почитувам својот народ, меѓутоа поседуваме ние некои лоши особини кои ме тераат да се држам само до мојата работа во моето Доџо. Постои еден таканаречен „завидл’к“ и една опсесија да се исплука и да се омаловажи се што е наше, што мислам дека е причина многу наши Македонци да бидат успешни и познати само надвор од границите на нашата држава. Дома нема никогаш да ја добиете потребната почит. Тоа е лилипутански комплекс на помала вредност кој не тера да бидеме сурови, па дури и злобни кон се што е наше – македонско. Па така, секој просечен мајстор за боречки вештини од соседството или од Европа, по правило мора де е подобар од секој македонски мајстор, само затоа што не е роден на оваа грутка земја. Место да ги подржиме нашите учители, ние ќе довлечкаме друг од било каде, само да е странец, бидејќи тие според нашите мерила се секогаш подобри од домашните. Се додека тој комплекс на помала вредност не се искорени, ние нема да тргнеме напред како држава и нема да ги задржиме квалитетните луѓе да останат во нашата земја. Ќе ги губиме еден по еден.
- Имаме ли ние добри учители, добри боречки мајстори?
Имаме фантастични. И сите тие многу добро на своја кожа го почуствувале тоа што пред малку Ви го кажав. Особено сме добри во Карате, да не речам имаме врвни мајстори во таа боречка вештина. И сите тие наши квалитетни карате учители добиваат покани и предаваат на семинари организирани од многу европски земји, меѓутоа многу од нив се речиси непознати во нашата земја. Има и една друга работа која што морам да ја напоменам, со цел да ги заштитам имињата на тие светски признаени имиња во Каратето. Во Македонија постојат и некои самопрогласени мајстори кои вообичајно се гласни на социјалните мрежи и честопати со своите објави прават штета на репутацијата на првите. Па така, сум забележал како некои од нив вденале катана (јапонски меч) на појас и демонстрираат кати (форми) научени од ЈуТјуб, а добрите познавачи веднаш забележуваат дека истите не знаат ниту мечот правилно да го држат в рака. Тие истите уште помалку знаат дека каратето нема ништо заедничко со јапонскиот меч и дека тоа е создадено токму како одговор на окупацијата на Окинава од страна на јапонските самураи од кланот Сатсума. Сакам да кажам дека секое лажно претставување прави штета на тие кои навистина се имаат вложено себе си во правилна промоција на боречката вештина која ја претставуваат.
- Имате три дечиња кои веќе одат по вашите стапки. Какво е чувството да се биде учител на своите деца?
Предобро. Преубаво. Неверојатно. Да ги гледаш своите деца како растат и напредуваат покрај твоите ученици, како учат од нив и го споделуваат своето знаење на помалите, е непроценливо чувство. Да доаѓаат со тебе на сите тие семинари кои ги организираш во природа, да спиеш со нив заедно под отворено небо, да се подготвуваш со нив пред секој тренинг и да поминувате толку многу саати заедно – е неописливо.
- Ви благодарам што одвоивте време за разговор со нас. Ви посакувам многу успех и во иднина.
Секое добро.
(Разговорот го водеше: Дејан Донев)
