Многу родители едноставно не се подготвени за промените настанати од воспитувањето на децата, односно од периодот на преминот во тинејџер, кој се јавува на возраст помеѓу 9 и 12 години. Понекогаш тинејџерската возраст се пресметувала на возраст од 13 години, но денес некои деца веќе се заинтересирани да станат “возрасни” и порано.
Светската здравствена организација (СЗО) проценува дека децата влегуваат во пубертет три месеци претходно на секои 10 години. Покрај тоа, т.н. зрелост помеѓу момчињата и девојчињата, различно се толкува бидејќи девојките рано стапуваат во пубертет и излегуваат од него порано.
Што велат експертите?
Првите прашања и проблеми што им се наметнуваат на децата, без разлика дали се водени од врсници или природно, се поврзани со нивното тело, промените преку кои половиот идентитет поминува низ целина. Ако имате добра комуникација, со вашето дете, најверојатно, ќе дојдат голем број прашања поврзани со промена на телото, но, исто така, прашања поврзани со сексот. Би било пожелно родителите да им дадат одговор на децата, бидејќи малку е веројатно дека нема да се едуцираат преку телевизија, интернет или со своите врсници, бидејќи постои опасност од несоодветно однесување, дезинформации и конфузија, што може да доведе до прекршоци и потенцијални проблеми. Не е лошо да се вооружите со книги, брошури и други материјали кои можат да се најдат во докторските канцеларии, семејни центри, здруженија и специјализирани институции. Најважно е да се смири детето, и да се објаснат причините за промените, што можат да се очекуваат во растот и функционалниот развој, но и пред се’ да се обиде да се зачува личноста на детето и да се продолжи со градење на неговата самодоверба.
Физички промени:
Нормално е девојките да го имаат првиот период на менструација на возраст меѓу 10 и 16 години, но не е исклучено дека може да се случи и подоцна. Покрај тоа, се појавуваат првите влакна и започнува зголемување на градите и промени во формата на телото (се формираат колковите, задникот и зголемување на телесната тежина). Покрај тоа, девојките почнуваат да растат брзо, а очекуваното истегнување е околу 10-12 см годишно. Момчињата влегуваат во пубертетот малку подоцна, обично околу 11 години, но не е искучено да се случи и подоцна но некои од првите знаци се забележани на возраст од 14 години. Она што претходи на емоционалното созревање се физичките промени – растот на репродуктивните органи и влакната на рацете, нозете, лицето и гениталиите и ноќната ејакулација. Постојат и феномени како гласовни и мутации на ерекцијата. Момчињата почнуваат да растат видливо на возраст од 12 до 14 години, во просек околу 4-6 см годишно. Затоа, ќе потрае некое време додека не стигнат до своите врсници во растот.
Комуникација:
Децата на возраст од 9 години, па нагоре, се многу посигурни во комуникацијата и може да се случи да почнат да користат сленг, па дури и да направат се’ за да се вклопат во одредена група врсници. На возраст од 12 години, тој/таа ќе почне да чита списанија и книги за возрасни.Исто така, може да забележите дека некогаш бруталното дете станува исклучително тивко и се повлекува во себе. Затоа, тие не треба да бидат критикувани или потсмевани, бидејќи таквите расположенија се нормални, а децата на прагот на тинејџерската возраст имаат потреба за поголема приватност. Можеби е подобро да се најдат начини да почнат да комуницираат за работите што ги мачат, на начин на кој тие прво зборуваат за она што се забавуваат и разбираат – спорт, филмови или интернет итн.
Емоционален развој:На возраст од 10 години, децата може да почнат да покажуваат интерес за спротивниот пол, еден од најдобрите начини да ги импресионираат пријателите или врсниците. Некои деца, исто така, може да го развијат интересот и сочувството на врсниците од ист пол. Исто така, тоа е нормален дел од развојот и градење на идентитетот, и тоа не мора да значи дека тие ќе избираат партнери од ист пол во зрелоста.
Учење:
Паралелно со појавата на пубертетот, децата влегуваат во период на високи очекувања од страна на училиштето. Од нив се очекува да извршуваат задачи самостојно, да решаваат големи количини на задачи, да научат повеќе и да бидат проактивни. Притоа, исто така родителите можат да го охрабрат детето да работи самостојно, да решава проблеми со минимална помош на возрасните. Важно е децата добро да се организираат на време и да се охрабруваат и да се фалат за сите постигнати резултати.
Социјални вештини:
На родителите често им е тешко да прифатат дека децата се на прагот на пубертетот и имаат поголема потреба да ги изберат пријателите отколку семејство. Имајте на ум дека на возраст од 11 или 12 години, најважното нешто во светот е да бидат прифатени од врсниците и да припаѓаат некаде. Сè што не е ,,кул” не е добредојдено, а се ладат и односите со родителите. Не земајте го лично. Најдобро е да ги почитувате пријателите што ги гради вашето дете, да се дружат во вашиот дом, но исто така треба тинејџерите да Ве почитуваат како родители и семејство воопшто. ПредизвициМожеби најголемиот предизвик за родителите на тинејџерските е нивниот отпор, тишина и промени во расположението што можат да доведат до конфликт. Родителите треба да имаат на ум дека детето секогаш се обидува да ја изрази својата независност и индивидуалност со своето однесување, секогаш и без исклучок, и ги испитува границите и учи. Менувањата на расположението се резултат на многу ментални и емоционални промени, вклучувајќи и ненадејни напади на гнев и деконцентрација.
Како да им помогнете?
Пубертетот е период кој бара од родителите да бидат претпазливи, но никако да не пробувате да контролирате и да попречувате. Со ова може само да дојде до контраефект. Факт е дека на децата им требате повеќе отколку порано, но секако треба да бидете нежни и внимателни. Кога велиме дека децата се во период на раст и функционален развој, тогаш пубертетот е исто така време што ви дава на Вас родителите исклучителна можност да ги подготвите своите деца да станат зрели и да создадат односи на взаемно почитување.
